Acht inzichten over turboschade en motoronderhoud

Turboschade… Deze melding gaat vaak samen met een heleboel alarmbellen. Logisch, het is een kostbaar onderdeel en er gaan veel uren in zitten. Een groot risico bij turboreparatie is herhaalschade. Met deze acht inzichten maken we u duidelijk hoe belangrijk motoronderhoud is om turboschade én herhaalschade te voorkomen.

Inzicht 1: de turbo slijt eigenlijk niet

Veel onderdelen aan de auto moeten op zijn tijd worden vervangen, zoals banden en remschijven. De turbo zelf slijt eigenlijk niet, wel de mechanisch belaste onderdelen, zoals een wastegateklep of variabele nozzles. De turbo maakt maar liefst 200.000 toeren per minuut en dat kan hij honderdduizenden kilometers en tientallen jaren doen. Er is echter één voorwaarde om die geweldige prestatie te kunnen leveren. Dat leggen we u uit bij inzicht nummer 2.

Inzicht 2: de turbo is gevoelig voor externe invloeden

De turbo is perfect ontworpen voor zijn taak. Juiste, schone olie en schone lucht is alles wat hij nodig heeft. Zo sterk als hij is, zo enorm gevoelig is hij voor externe invloeden. Kan de turbo niet meer ongestoord lucht aanzuigen en zijn uitlaatgassen kwijt, dan leidt dit vroeg of laat tot storingsmeldingen. Om maar te zwijgen van de verwoestende werking door losgeraakte moertjes of slijtagedeeltjes van een distributieriem!

Inzicht 3: juist het samenspel met de turbo is complex

Deze gevoeligheid maakt turbotechniek ingewikkeld. De turbo en motor zijn niet mechanisch met elkaar verbonden. Toch komt een storingsvrije turboprestatie neer op storingsvrij samenspel tussen turbo, brandstofsysteem, elektrisch systeem en motormanagement. Daarom ligt een turbostoring meestal niet aan de turbo zelf. Waaraan dan wel? Dit kan verschillende oorzaken hebben. Het is essentieel om de juiste oorzaak te vinden, want… dat leest u bij inzicht 4.

Inzicht 4: turboschade is bijna altijd gevolgschade

Stel, de ware oorzaak van de turboschade blijft onopgelost. Auto aan de monitor, ‘turbodrukproblemen’ of ‘underboost’ uitgelezen, een nieuwe turbo besteld en gemonteerd perfect volgens de voorschriften. De nieuwe turbo krijgt dan te maken met dezelfde omstandigheden waardoor de vorige turbo is beschadigd. Dat gaat misschien een paar maanden goed, maar op een gegeven moment meldt de eigenaar van de auto zich opnieuw. Twijfel over de oorzaak voor de turboschade? Registreer de nieuwe turbo vóór montage bij Turbo’s Hoet en een turbospecialist belt binnen 30 minuten om samen de juiste diagnose te stellen.

Inzicht 5: bij motorolie telt kwantiteit en kwaliteit

Veel turboschade ontstaat door onvoldoende smering. Dit is te voorkomen met goed onderhoud. Niet alleen genoeg (schone) olie, ook de juiste olie zoals voorgeschreven in de voertuigspecificatie is belangrijk. Is de olie vervuild, dan krijgt de turbo daar last van. Zelfs als de auto weinig rijdt, veroudert de olie, bijvoorbeeld door vocht. De kwaliteit van olie is de afgelopen jaren flink verbeterd. Hierdoor schrijven specificaties nu een hogere interval voor olieservice voor. Leef deze altijd na en overschrijd deze interval niet. Om dit goed te begrijpen, leggen we de twee belangrijkste functies van olie uit: smeren en koelen.

1. Met het rondpompen voert olie de warmte die ontstaat af via de oliekoeler.
2. De olie komt weer terug in het carter, samen met slijtagedeeltjes of koolstofdeeltjes, die het onderweg heeft meegekomen.
3. Het oliefilter houdt het meeste vuil tegen, niet alles.
4. De vuildeeltjes die in de olie blijven zitten, verstoren de smerende werking van de olie waardoor ook de temperatuur oploopt.
5. De kwaliteit van de olie neemt hierdoor verder af (olie is gemaakt om goed te presteren tussen 60°C en 120°C). Daarboven werken de additieven, die aan de olie zijn toegevoegd om te voorkomen dat de olie verzuurt, niet goed.
6. Het verzuren is een natuurlijk gevolg van het verbrandingsproces en maakt de olie nóg dunner. Hierdoor neemt de smerende werking af. Dit is namelijk gebaseerd op een dunne oliefilm die ervoor zorgt dat de draaiende delen elkaar niet raken. Is de olie te vloeibaar, dan is de oliefilm te dun en raken de delen elkaar wél en loopt dus ook de temperatuur weer op.
7. Olie beschermt ook tegen corrosie, behalve als deze is verzuurd. Dan veroorzaakt de olie juist corrosie van verschillende motoronderdelen.
8. Brandstofvermenging is een andere oorzaak voor afnemende viscositeit van de olie. Verloopt bijvoorbeeld het regeneratieproces van het roetfilter niet goed? Dan kan er wat van de brandstof in de olie terechtkomen. Bijvoorbeeld als voor de regeneratie de temperatuur in de uitlaat is verhoogd met het inspuiten van extra brandstof. Brandstof kan dan via de olieschraapveren langs de cilinderwand het carter binnenkomen.

Inzicht 6: de turbo moet zijn uitlaatgassen kwijt kunnen

Is een roetfilter of katalysator verstopt, dan krijgt de turbo last van verhoogde uitlaatgastegendruk. De hevel van de variabele overdrukregeling van de turbo is een open verbinding. Normaal stromen uitlaatgassen niet via die open verbinding naar buiten. Dat komt doordat uitlaatgassen een enorme snelheid hebben en er in een gezonde situatie een goede doorstroming plaatsvindt via het roetfilter en de katalysator. Is die doorstroming echter niet optimaal, dan zoeken de uitlaatgassen een alternatieve route. Uitlaatgassen kunnen dan via de hevel van de overdrukregeling naar buiten worden geblazen.

Een ander effect van extreem verhoogde tegendruk is dat uitlaatgassen langs de olieafdichting aan de uitlaatzijde het lagerhuis binnenkomen. De temperatuur van de aanwezige olie neemt dan toe. Dit zorgt voor onvoldoende smering van de rotor en lagers. De aanwezige olie kan zelfs verbranden. Het inwendige van de turbo raakt verstopt en de smering is onvoldoende. Zelfs het turbinehuis kan scheuren. De roetdeeltjes uit de uitlaatgassen hopen zich op in het turbinehuis wat de drukregeling (wastgate en nozzle) vervuilt. Hierdoor ontstaat overmatige slijtage of een vastzittende drukregeling. Dit zorgt voor drukproblemen.

Inzicht 7: de turbo moet schone lucht kunnen aanzuigen

De turbo werkt door het onder druk toevoegen van extra lucht aan de motor. De verbranding is dan optimaal en de motor levert betere prestaties. Een schoon inlaatsysteem geeft weinig weerstand waardoor hier maximaal lucht doorheen kan stromen. Dit komt de efficiëntie ten goede. Het regelmatig monteren van een nieuwe luchtfilter en reinigen van de luchtaanzuigslang tot en met het inlaatspruitstuk en inlaatpoorten is dus belangrijk. De intercooler vangt eventuele olieresten vanuit de carterventilatie en uit de turbo op. Controleer en reinig deze dus ook periodiek.

Inzicht 8: neem de turbo op in de standaard onderhoudsbeurt

Naast bovenstaande inzichten, voorkomt u veel turboschade door bij elke onderhoudsbeurt ook de turbo te controleren op speling op de rotor. Check daarnaast ook de luchtinlaatzijde op beschadigingen en de uitlaatzijde op uitlaatgaslekkage. Zo heeft u de meeste kans om eventuele oorzaken voor turboschade te ontdekken vóórdat er turboschade ontstaat.

Goed om kennis en kunde te delen

De turbo is een prachtig stukje techniek. Juist omdat er veel kennis over het functioneren van verbrandingsmotoren bij komt kijken. Zelfs voor de zeer ervaren automotive professionals is een turbostoring nog wel eens een uitdagend vraagstuk. Tot de uiteindelijke oorzaak is gevonden (in een bijna onvindbaar scheurtje in de binnenmantel van de slang van de intercooler, om maar eens een voorbeeld te noemen). Daarom is het goed kennis en kunde met elkaar te delen.