We zien steeds vaker auto’s op de brug met een probleem in het uitlaatsysteem, waarbij een verstopt roetfilter de oorzaak is. Wanneer een roetfilter verstopt raakt vóór de vervangingstermijn, ligt de oorzaak hiervan zelden aan het roetfilter zelf. Meestal ligt de oorzaak bij het motormanagement, bij de motor zelf, de turbo of diverse sensoren van het roetfilter.

Roetfilters: hoe zit het ook al weer? Deel 2.

Wanneer een roetfilter versneld verstopt raakt, kan dit allerlei oorzaken hebben. Een opsomming:

1. Een slechte verbranding door mechanische motorproblemen kan voor overmatige roetontwikkeling zorgen, meer dan door het motormanagement berekend wordt. Hierdoor kan het roetfilter het niet bijhouden.
2. Slecht functionerende verstuivers kunnen door slechte verstuiving voor de rookgrens (roetvorming) overschrijdende gebieden in de verbrandingsruimte zorgen, waardoor de roetvorming toeneemt. Ook door storingen in de hydraulische bediening van de verstuiver kunnen vergrote opbrengsten ontstaan, met roetvorming tot gevolg.
3. Fouten in het motormanagement, bijvoorbeeld sensoren met een afwijkende waarde. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de raildruksensor. Als deze een lagere waarde aangeeft dan de werkelijke druk in de rail, zal de werkelijke druk in de rail dusdanig hoog kunnen worden dat de motor onder bepaalde belastingen overmatig gaat roeten.
4. Onvoldoende warmte, minder dan 550 ºC. De roetverbranding komt niet op gang en het roetfilter loopt vol. De oxidatiekatalysator is defect.
5. De warmteontwikkeling voor het roetfilter wordt niet goed geregistreerd, er is dus sprake van een afwijkende temperatuurmeting voor het roetfilter. Een reden kan zijn dat er onvoldoende warmte wordt gegenereerd voor een efficiënte roetomzetting. Ook kan het zijn dat een tweede na-inspuiting een te groot volume heeft, waardoor bijvoorbeeld smeerolieverdunning kan ontstaan. 
6. Wanneer er een teveel aan additief gebruikt wordt om de regeneratie te verbeteren, bijvoorbeeld als de auto veel korte stukjes rijdt met een lage motorbelasting, blijft er een klein beetje restproduct achter in het roetfilter (as). As kan niet worden geregenereerd en hoopt zich op den duur op.

Roetophoping in het roetfilter belemmert de doorstroming in het uitlaatsysteem in sterke mate. Dit wordt door het motormanagementsysteem gecontroleerd. Hiervoor wordt de tegendruk in de uitlaat, vóór het roetfilter, gemeten. Loopt deze te hoog op dan zal het motorstoringlampje en/of het roetfilterlampje op het dashboard oplichten.

Wat te doen?

Wat kun je nu doen als er een auto met een verstopt roetfilter op de brug staat? Je kunt kiezen voor de weg van de minste weerstand door het roetfilter te verwijderen en vervolgens door een softwarespecialist te laten uitprogrammeren. Dit is echter een zeer slechte oplossing van het probleem! De redenen hiervoor zijn helder. Er wordt door het weghalen van het roetfilter een milieudelict gepleegd; het voertuig voldoet niet meer aan de typegoedkeuring. Daarnaast loop je als autobedrijf omzet mis. Door het stellen van een juiste diagnose en het vervolgens vervangen van de onderdelen die het vollopen van het roetfilter veroorzaken, genereer je extra werkplaatsomzet.

Praktijkvoorbeeld

Verder zal het uitprogrammeren van het roetfilter op termijn veel problemen veroorzaken, zoals onderstaand praktijkvoorbeeld met een Mercedes laat zien. Op de brug staat een Mercedes B-klasse, waarvan het diagnoselampje brandt, maar geen foutcodes worden weergegeven. Ook niet bij het uitlezen van het foutgeheugen door de merkdealer. Op zich is dit een zeer vreemde situatie, die meestal wijst op een ECU-probleem. De dealer stelt voor om eerst de software te vervangen om eventuele fouten in de software uit te sluiten. Dit is een juiste keuze: de software in het motorstuurapparaat blijkt namelijk niet meer origineel. Het roetfilter is in een eerder stadium uitgeprogrammeerd en op dat moment waren er geen andere problemen. Doordat de originele software is teruggezet, zijn er weer foutcodes af te lezen. Dit zijn foutcodes bij het roetfilter (niet meer aanwezig, geperforeerd) en foutcodes bij de luchtmassameter.

Voldoende doorstroming?

De luchtmassameter van de Mercedes is vervangen en daarmee is dit ‘probleem’ opgelost. De foutcode bij het roetfilter blijft echter. Wat nu te doen? Weer uitprogrammeren? Nee, dus! In de werkplaats wordt met de diagnosetester een ‘geforceerde’ regeneratie in werking gezet. Hierdoor wordt het motortoerental verhoogd en actief een na-inspuiting uitgevoerd, om zo met de dan ontstane warmte alsnog de roetomzetting op gang te brengen. Dat kan echter alleen als er nog voldoende doorstroming is.

Gebruik van de auto

Voor een juiste diagnose waarom een roetfilter volloopt, is het belangrijk om vast te stellen onder welke omstandigheden dit gebeurt. Het gebruik van het voertuig speelt daarbij een grote rol. Worden er door de gebruiker alleen maar korte afstanden gereden? In combinatie met een lage belasting? Als dit het geval is, is een gesprek met de klant op zijn plaats. De auto waarschuwt met het roetfilterlampje of via een melding op het infodisplay dat er een verhoogde concentratie roet in het filter aanwezig is. Er wordt feitelijk aan de bestuurder gevraagd een bepaalde periode met een verhoogde belasting en toerental te gaan rijden, zodat het roetfilter de kans krijgt zichzelf schoon te branden. Indien dit wordt genegeerd, ontstaan er roetfilterproblemen.

Sensoren controleren

Het versneld vollopen van een roetfilter kan natuurlijk ook een technische oorzaak hebben. Dit betekent dat na een geslaagde geforceerde regeneratie een juiste diagnose gesteld moet worden. Dit betekent dat de sensoren gecontroleerd moeten worden via meetdiagnose en live data. Met behulp van je communicatietester kun je, via de parameters (live data), informatie aflezen hoe het regeneratiesysteem er aan toe is.

Lees ook deel 1: Werkplaatstip: alles wat je moet weten over roetfilters

Bron: GMTO, Romax en EasyDiesel